MİRYOKEFALON SAVAŞI ÇİVRİLCİMANİ'DE OLMUŞTUR !

Türk Tarihinin önemli savaşlarından biri olan Miryokefalon Zaferinin önümüzdeki günlerde 845. yıldönümünü kutlayacağız.Bu yıl dönümü nedeniyle yine pekçok farklı İllerden farklı kişiler çıkıp bu savaşın kendi topraklarında olduğunu iddia etmeye devam edecektir.
Oysa bu savaşın nerede olduğunu Manuel yıllar önce söylemiştir. Savaşın taraflarından biri olan Bizans imparatoru Manuel Komnenos bu savaş “Türklerin Çivrilcimani dedikleri bir bölgenin dar geçitlerinde oldu" diyor.¹ Bunu savaş sonrası İngiltere Kralı II. Henry'e ,kasım 1176 da yazdığı mektupta söylüyor. Çivrilcimani Çivril arkasındaki geçit, boğaz anlamına gelmektedir.İmparator burada Çivril adına işaret etmektedir.
Savaşa katılan bir Bizans askeri de İmparatorun adını verdiği boğazın özelliklerini şöyle tarif ediyor: “Sen değil misin bizi Tanrının terk ettiği bu dar geçide zorla tıkıştıran ? Dağların çöktüğü, kayaların üzerimize düşerek bizi ezeceği bu örs içinde, bu ölüm mengenesine sıkıştıran sen değil misin? Bu felaket vadisinde , bu cehennemi andıran boğazda ne işimiz vardı? Şimdi bu adamlar bu dar, ne sakladığı görünmez vahşi topraklarda bizi sarmış bulunuyorlar " ²
Bu durumda sözü edilen özelikleri taşıyan her boğaz ya da vadi olası savaş yeridir diyebilir miyiz? Hayır. Çünkü, Bizans Ordusunun en son uğradığı kaleyi, askeri garnizonu biliyoruz .Burası bugün ki Gümüşsu (Homa) Mahallesi içerisinde bulunan Sublaion Kalesi 'dir.³ Bu durumda "Tanrının terk ettiği bu dar geçiti" Homa'nın (Gümüşsu) bir konak ötesinde (25-30 km) aramak gerekir.
Ülkemizde İlçemiz Çivril'den başka 7 (yedi) yerleşme yeri daha bulunmaktadır.İlçemiz Çivril'e en yakın Çivril ise Konya - Beyşehir sınırları içerisinde yer alan Çivril Köyü'dür. Bu köy de Homa (Gümüşsu) Sublaion Kalesi'ne kuş uçumu 200 km uzaklıktadır.
Manuel'in Ordusu ile boğaza / geçide girmeden önce önünden geçtiği yıkık Miryokefalon Kalesi'de buradadır. Bu Kale Işıklı Sarıbaba Tepesi üzerindeki Eumenia Kalesi dir. Bizans saray tarihcisi Niketas'ın Eumenia adından söz etmeyişini Prof. Dr. Tuncer BAYKARA şöyle ifade etmektedir: "Eumenia antik kenti Türkler geldiğinde tamamen boşaltılmış olduğundan adı da unutulmuştur." 4
Bizans Ordusu yıkık Miryokefalon Kalesi önünden geçtikten sonra Tzibritze (Çivrici) geçitine girer. Bu geçit; Çivril Ovası'nı Sandıklı Ovası'na bağlayan Küfi Çayı Vadisi içinde yer almaktadır.Vadi , gerek topografik yapı , gerek Bizanslı askerin tanımlamalarına , gerek ise Niketas'ın sözünü ettiği uzanış doğrultusuna tamamen uymaktadır.
Aksini düşünen tüm bilim insanlarımızı Küfi Çayı Vadisi'ni görmeye davet ediyorum .
Küfi Çayı Vadisi tarihin değişik dönemlerin de de orduların geçtiği önemli bir askeri yol durumundaydı. Kanuni Sultan Süleyman Rodos Adası'nın fethine giderken 7 Temmuz 1522 günü Sandıklı'dan ayrılarak Küfi Çayı Vadisi'ne gelmiş ve 8 Temmuz'da Şeyhlü (Işıklı) nahiyesine varmıştır.5 Öte yandan 13. ve 14. yüzyıl dervişleri ile 1739'da Pockocke'de bu yolu kulanarak Işıklı'dan Kervanları ile Sandıklı'ya gitmiştir.6
Sonuç olarak 17 Eylül 1176'da sözü edilen boğaza ordusu ile giren Manuel, II.Kılıçarslan Komutasındaki Selçuklu Ordusu ile giriştiği pusu savaşında yenilir.Kılıçarslan'ın bölge coğrafyasını iyi tanıyor olması ve uyguladığı savaş taktiği bu zaferin kazanılmasında önemli olmuştur.
Vatan koruyan, adeta Anadolu'nun tapusunu almamızı sağlayan bu zafer Çivril topraklarında kazanılmıştır. Bize bu zaferi armağan eden başta II.Kılıçarslan olmak üzere dönemin tüm Şehit ve Gazilerine saygılarımı sunuyorum. Işıklar içerisinde uyusunlar.
Zaferin 845. yılı tüm Çivril Halkına ve Ülkemize kutlu olsun. 14/09/2021
Münir SAYHAN
Öğretmen / Araştırmacı -Yazar
1. Doç. Dr. A.H.ÇAY, Anadolu'nun Türkleşmesinde Dönüm Noktası, İstanbul, 1984, s.106-110
2. Niketas Khoniates, Historia, Ankara, 1995, s.130
3. L.Kayapınar, B.Hocaoğlu, S.Vardar, M.H.Cevrioğlu, "Miryokefalon Muharebesi'nin Mahalli Üzerine Bizans Kaynakları" S.Ü.Selçuklu Araştırmaları Dergisi, 2017, Konya, s.113
4. T.Baykara, Selçuklular ve Beylikler Döneminde Denizli, İstanbul, 2007, s.162
5. T.Baykara, a.g.e , s:16,102
6. T.Baykara, a.g.e, s.16